zondag 18 september 2011

Mores leren, amices!

LinguaLog schreef op 6 juli over het gebruik van Latijnse woorden in het Nederlands. Het ging over Latijnse woorden die bij ons ingeburgerd zijn, maar waarbij veel mensen niet meer weten of ze enkelvoud of meervoud zijn.
Aan de toen gegeven voorbeelden kunnen we weer een paar pareltjes toevoegen: LinguaLog leeft tenslotte van andermans fouten, nietwaar?

Als we over een poosje met vakantie naar Griekenland gaan, hebben we misschien weer vreemde valuta nodig. In deze zin wringt iets, vindt LinguaLog. Valuta wordt tegenwoordig vaak als meervoud gebruikt: bij het Grenswisselkantoor kun je vreemde valuta kopen. Valuta komt uit het Italiaans en is een voltooid deelwoord (van het Latijnse valere – waard zijn) in het vrouwelijk enkelvoud; oorspronkelijk zal er wel een zelfstandig naamwoord bij gestaan hebben, maar LinguaLog heeft niet kunnen achterhalen welk woord dat was. Hoe dan ook: valuta is enkelvoud, met als Nederlands meervoud valuta's

Nu naar de titel van dit stukje.
Deze week was er een demonstratie van advocaten. De amices, zo las LinguaLog in een ingezonden brief in de krant, protesteerden in toga tegen de kabinetsvoornemens voor 2012. Advocaten hebben de gewoonte elkaar in hun correspondentie aan te spreken met Amice. Dat is de aanspreekvorm van het Latijnse woord amicus, vriend. Amicus heeft als meervoud amici, en dat geldt ook voor de aanspreekvorm. In het Latijn spreek je je gezamenlijke vrienden aan als amici. De adviesdienst van de Taalunie denkt daar heel anders over, lijkt het, en geeft een meervoud amices. LinguaLog begrijpt niet waarom de dienst niet gewoon zegt dat het meervoud amici is en vervolgens zegt dat 'de mensen' (uitgezonderd dan LinguaLog, en u nu ook) een meervoud amices vormen omdat ze amice niet meer begrijpen. Natuurlijk mag, en moet, een taal veranderen, maar leg dan tenminste nog één keer uit hoe het zit!
Ten slotte het woord mores. LinguaLog las in de krant: De nieuwe communicatiemores heeft hen tijdelijk monddood gemaakt. Mores kennen we allemaal in de uitdrukking 'Ik zal hem eens mores leren'. Mores is het meervoud van het woord mos, gewoonte. De journalist had hier dus hebben moeten schrijven.
Natuurlijk staat mores in het meervoud, want er moet aan sommige mensen zoveel bijgeschaafd worden dat één mos niet genoeg is.
Dat geldt in elk geval voor de kranten en de Taalunie!

Geen opmerkingen:

Een reactie posten