maandag 28 mei 2012

Rrrrrrrr

Nee, LinguaLog heeft het niet koud, integendeel. Dit stukje gaat over de r.
Een r maakt soms een wereld van verschil. Het is Pinksteren en prachtig weer, en dus komt de barbecue uit de schuur en verassen we onze vrienden op een heerlijk buitenfeest.
Huh? Ziet u wat er fout is?
Ja, het moet natuurlijk verrassen zijn. Verassen gaat ook op een soort barbecue, maar zo leuk is dat niet. Hoe komen zulke fouten tot stand? Beide woorden klinken nagenoeg hetzelfde. Proef de woorden maar, volgens LinguaLog wordt bij verrassen de r iets nadrukkelijker uitgesproken; maar het kan ook zijn dat zij, nu ze het woord voor dit stukje uitspreekt, het extra netjes doet.
LinguaLog heeft geen oplossing voor dit probleem, het is waarschijnlijk gewoon een kwestie van goed opletten, en vooral: wéten dat er een probleem is.

Na afloop van het feestje kun je zeggen dat je op een heerlijke barbecue vergast bent.
Ha, nu zie ik de fout, hoor ik u denken.
Maar nee, deze zin is helemaal goed, hoe raar het ook klinkt!
Vergast is het voltooid deelwoord van vergasten, maar ook van vergassen. Als u verwarring wilt voorkomen, moet u de zin anders formuleren, maar let op:
In de verleden tijd kan het bij vergasten/vergassen wél fout gaan:
Ik vergastte mijn vrienden op een barbecue – ik vergaste mijn vrienden op een barbecue.
In het tweede geval zult u de eerstkomende tijd niemand meer vergasten, want dan bent u zelf te gast, in de gevangenis!

Zo leiden fouten dus geregeld tot komische situaties. Het nadeel van een column als deze is dat, als iedereen nu ineens foutloos gaat schrijven, er niets meer voor taalbloggers overblijft…

Veel plezier, als u vanavond een barbecuefeestje hebt!

zondag 20 mei 2012

Bosuien

Albert Heijn heeft weer iets! Het concern lijkt, in tegenstelling tot de meeste andere mensen, nog steeds in een maakbare samenleving te geloven; op zijn minst in een maakbare taal. Afgelopen woensdag schreef Aaf Brandt Corstius in de Volkskrant een column over de bosuien bij Albert Heijn. Die bleken ineens omgedoopt te zijn in salade-uien. ABC vroeg zich af waarom. In deze column krijgt u daar geen antwoord op, want LinguaLog weet het ook niet. Wel heeft zij zo haar vermoedens.
Wat zijn bosuien eigenlijk? Preiachtige uitjes die met z'n drieën verkocht worden in een zakje of met een elastiekje eromheen. En die uien komen natuurlijk niet uit het bos, tussen de bomen vandaan. Zoals wij allemaal, behalve blijkbaar Appie dan, weten, is er verschil tussen het bos en de bos. Het bos is een verzameling bomen, de bos is een bundel. Bundel betekent trouwens tegenwoordig een setje telefoonfuncties met een virtueel touwtje eromheen. Bij bosuien gaat het om de bos. Net als bij bospeen. Nee, die groeien ook niet in het bos! In de prehistorie misschien wel, maar dat weten we niet meer.
Albert Heijn zet de mensen hiermee trouwens lelijk op het verkeerde been, want het heeft wel de naam van bosuien veranderd, maar bospeen heet nog steeds zo. En nu zou LinguaLog zomaar kunnen denken dat bospeen wél uit het bos komt, want anders hadden ze die naam ook wel veranderd. LinguaLog doet uit protest tegen de gang van zaken géén suggesties voor hoe je bospeen dan zou moeten noemen!
Bosbessen is een ander geval: dat zijn echt bessen die uit het bos komen. LinguaLog heeft ze nog geplukt toen ze een LinguaLogje was, en meer recent in Denemarken. Die worden tegenwoordig door bijna alle handelaren verkocht als blauwe bessen. LinguaLog vindt dat jammer: bosbessen klinkt veel romantischer en het is ook beter voor de natuureducatie van onze kinderen.
Salade-uien: het woord ziet er ook niet uit, met dat streepje. Het siert Albert Heijn dat het dat streepje überhaupt nog zet, want de spelling salade uien ligt op de loer. Het woord salade-uien is immers wel héél lang geworden en dat kunnen de mensen tegenwoordig niet meer behappen. Bosuien ging nog net. In de oosterse keuken worden bosuien trouwens ook niet uitsluitend over de sla gestrooid.

Want het eind is zoek: immers, wat doe je met aardappels en aardbeien: aardappels groeien ín de aarde en aardbeien niet. Straks gaan al die stadsmensen nog denken dat aardbeien ook in de grond groeien. En tuinbonen: het suggereert dat alle andere bonen niet in de tuin groeien.

Daarom: richt een actiegroep tot behoud van de bosui op, boycot de bosui bij Albert Heijn en ga naar een groenteboer die nog wel bosuien verkoopt!

Eet smakelijk en tot de volgende keer.