Idioot?

Vandaag, 28 december, is het Onnozele-Kinderen, een oude kerkelijke feestdag; alhoewel, de dag is allesbehalve feestelijk. Het is de dag waarop in Betlehem alle baby'tjes vermoord werden. Jezus was geboren en van hem werd gezegd dat hij de nieuwe koning der Joden zou worden. De Romeinse gouverneur in de provincie Judea, Herodes, liet dat niet over zijn kant gaan en gaf opdracht om alle pasgeboren jongetjes te vermoorden, in de hoop dat Jezus daar ook tussen zou zitten. Maar Jozef en Maria waren net op tijd gewaarschuwd en vluchtten naar Egypte, waar ze tot de dood van Herodes bleven. Dat was niet zo lang, want hij stierf al in 4 voor Christus. Hoe kan dat, zult u misschien zeggen: Jezus is niet in het jaar 0 geboren, maar vier jaar daarvoor. Door rekenfouten in de kalender is het begin van onze jaartelling een paar jaar te laat gesteld.

Onnozele-Kinderen: veel woorden die een, vooral zwakke, geestesgesteldheid aanduiden, zijn in oorsprong helemaal niet zo negatief. Zo betekent onnozel (in middeleeuws Nederlands: onnosel) oorspronkelijk onschuldig: de etymologie is niet helemaal zeker, maar het hangt misschien samen met het Latijnse nocere, schaden.
Nog zo'n woord is simpel: in het Latijn betekent het woord niet meer dan éénmaal gevouwen – simplex betekent in de taalkunde enkelvoud. Zijn negatieve betekenis heeft het woord in het Latijn nog niet.
Imbeciel hangt samen met bacillum, stokje: zonder steun ben je zwak. In het Latijn bestond de betekenis geestelijk zwak ook al.
Infantiel is een tamelijk modern woord, voor het eerst opgetekend in 1950. Het hangt samen met het Franse enfant, dat afgeleid is van het Latijnse infans. In het Latijn betekent het woord gewoon niet kunnende spreken. Dat werd weliswaar opgerekt tot het vierde levensjaar, maar negatief was het woord absoluut niet.
Ten slotte de laagste graad van geestelijke vermogens: idioot. Van dat woord is het Grieks de leverancier. Het Grieks duidde, en duidt, ermee aan dat iemand een leek, een particulier, is, heel neutraal dus. In het Nieuwgriekse woordenboek staat 'onze' betekenis van idioot pas op de laatste plaats. Het Latijn heeft het Griekse woord overgenomen in zijn oorspronkelijke betekenis: onervaren in een kunst of wetenschap. Zo is het ook in het Frans terechtgekomen: in 1200 betekende het nog ongeletterd, maar rond 1700 kreeg het zijn negatieve betekenis, en het Nederlands heeft het in de negentiende eeuw zo van het Frans overgenomen.
Ziezo, u bent over dit onderwerp weer iets minder een idiotes, maar dan in de Griekse betekenis!
Tot volgend jaar!