ENOIKIAZETAI PECTOPAN

Gisteren voetbalden Griekenland en Rusland tegen elkaar. LinguaLog is heel blij met de winst van Griekenland, want daarmee stijgt zij weer in de pool, en dat is goed voor de portemonnee.

Griekenland en Rusland: twee landen, elk met een eigen alfabet, maar toch met opvallende overeenkomsten met dat van ons.

Het Griekse alfabet is ontstaan rond 800 voor Christus en het ligt aan de basis van de andere alfabetten in Europa. Toen de Romeinen Griekenland inlijfden, troffen zij een cultuur aan die veel verder ontwikkeld was dan die van henzelf, en zo namen ze ook het Griekse alfabet over, uiteraard aangepast aan hun eigen taal. Wij hanteren dat alfabet nog steeds.

Intussen had het christendom zijn intrede gedaan in het Middellandse Zeegebied. Natuurlijk moest dat geloof verder verbreid worden, en zo togen rond 865 Cyrillus en Methodius, twee broers en monniken uit Thessaloniki, naar Rusland om ook dat land te kerstenen. Een alfabet was daarbij onontbeerlijk, want de nieuwe christenen moesten de Bijbel kunnen lezen. Cyrillus ontwierp daarvoor het glagolitische schrift. De term glagolitisch betekent fonetisch. Hij nam uiteraard zijn eigen alfabet, het Grieks, als uitgangspunt, en voegde letters toe voor de typisch Slavische klanken die het Grieks niet had. Het glagolitische schrift ziet er zo uit:

We zien, als we naar de klank van de letters kijken, dat de eerste 25 letters vrijwel overeenkomen met de 24 letters van het Griekse alfabet. De zestien extra letters zijn kenmerkend voor Slavische klanken. De vorm van de a-klank is mogelijk geïnspireerd door het kruis.

Dit alfabet werd toch wel ingewikkeld gevonden en zo is er, in de tiende eeuw, in Preslav in Bulgarije een eenvoudiger vorm ontwikkeld, die bekend geworden is als het cyrillisch. Op den duur is het glagolitisch in onbruik geraakt. Het cyrillisch lijkt opvallend veel op het Grieks. Kijkt u zelf maar.

Echt moeilijk is het niet om de alfabetten van beide talen te leren. De moeilijkheden komen daarna pas! U ziet wel een paar instinkers: de r-klank ziet eruit als een p, maar is het niet. Gelukkig kende u de pi al uit de wiskunde, dus dat komt wel goed. Lastiger wordt het als u de X ziet: dat staat voor de ch-klank. Als u een H ziet, is het nog wat ingewikkelder: in het Grieks staat die voor de i (Oudgrieks è), in het Russisch is het de n.

Sommige woorden in beide talen bestaan helemaal uit (hoofd)letters die wij ook hebben: het Griekse woord voor te huur is ENOIKIAZETAI en in Rusland kun je eten in een PECTOPAN. Met de bovenstaande afbeelding komt u er wel uit hoe u dat uitspreekt.

Eet smakelijk!