zondag 22 mei 2011

Kruiden in de kroeg?

Ziezo, het is mei, de ijsheiligen zijn voorbij, en dus zal iedereen zijn vorstgevoelige kruiden, zoals basilicum, inmiddels wel geplant hebben.  
LinguaLog heeft ook een kruidentuintje en maakt een rondje langs de plantennamen.

Om te beginnen de al genoemde basilicum. Het woord is afgeleid van het Oudgriekse woord basileus, koning. Het heet ook wel koningskruid. De naam vindt zijn oorsprong waarschijnlijk in India, waar het een heilige plant was. In India heet de plant tulsi. Tulsi geldt als de incarnatie van de godin Lakshmi en symboliseert bescherming, gezondheid en vruchtbaarheid. Olie op basis van tulsi helpt bij koorts, hoesten, stress, artritis, depressies, huidinfecties, snijwondjes, hoofdpijn, keelpijn, ringworm, verkoudheid en insectensteken. Voorwaar een koningskruid! 

Tijm kenden de Grieken ook al. Het woord hangt samen met het Griekse woord voor offeren: tijm werd gebruikt bij het offeren vanwege de heerlijke geur die dan verspreid werd.

In de tuin van LinguaLog staat ook salie; de officiƫle naam is salvia officinalis. Salvia is afgeleid van het Latijnse werkwoord salvere, genezen.
Strikt genomen betekent officinalis hetzelfde.
Aan veel planten is door Linnaeus, die het taxonomische plantensysteem ontwikkeld heeft, de term officinalis toegevoegd. Het gaat hierbij om geneeskrachtige kruiden. In vroeger tijden werden, bij gebrek aan een farmaceutische industrie, kruiden als geneesmiddelen gebruikt. Er was onder de mensen (vooral de vrouwen) een enorme kennis van de eigenschappen van kruiden.
De oorspronkelijke vorm van het woord was opificina, werkplaats. Later verwees het naar een opslagplaats in een klooster, toen naar een opslagplaats van kruiden en ten slotte naar een apotheek.
In Belgiƫ komt officine nog steeds voor als woord voor apotheek.

Het woord apotheek heeft in Spanje trouwens nog een interessante ontwikkeling doorgemaakt: het woord bodega is ervan afgeleid. Bij apotheek heeft de eerste lettergreep geen klemtoon, en in zulke gevallen kan die lettergreep komen te vervallen. Verder zijn de p en de b verwante letters (lipklanken), net als de th en de d (tandklanken) en de k en de g (keelklanken): dan is de overgang van apotheek naar bodega niet moeilijk. Een bodega was oorspronkelijk een opslagplaats voor wijn en vandaar vond er een verschuiving plaats naar wijnhuis, kroeg. Bodega betekent in het Spaans trouwens nog steeds magazijn.

¡Salud!

Geen opmerkingen:

Een reactie posten