Vrouwtje

In de NRC.next van 8 december stond een column van Paulien Cornelisse met als titel Vrouwtje. Daarin schreef zij over het gebruik van het verkleinwoord vrouwtje (en mannetje), en in het bijzonder over de denigrerende ondertoon die eraan ten grondslag ligt. Een geestige column, met een verrassend slot. De link in deze alinea leidt u er rechtstreeks naar toe.

In het Nederlands wordt een zeer levendig gebruik gemaakt van verkleinwoorden, waarbij het bedoelde object lang niet altijd klein hoeft te zijn. Een kop koffie drinken kun je heel goed alleen doen, maar een kopje koffie drinken geeft meteen iets gezelligs. En na een biertje kan het heel goed zijn dat je alcoholpromillage ruim boven de toegestane norm voor autorijden ligt.

Vrouwtje: LinguaLog zou het niet graag genoemd willen worden. En het past ook lang niet altijd bij de zo genoemde vrouwen. Het Vrouwtje van Stavoren was een rijke koopmansweduwe, een kordate dame, met wie het helaas slecht afliep. Maar om haar dan ook maar vrouwtje te noemen… De gevallen CEO's van Ahold en ABN Amro noem je ook geen mannetjes.

Het zijn trouwens niet alleen mannen die over vrouwtjes spreken. Ook vrouwen hoor je regelmatig iets zeggen in de trant van: "Een vrouwtje bij mij in de straat maakt de mooiste kleren voor haar kinderen." LinguaLog heeft het idee dat vrouwen die zoiets zeggen, zelf op hun beurt ook vrouwtje genoemd worden. Het zal wel besmettelijk zijn.

Mannetje gebruiken we voor een klusjesman. Zo iemand helpt je, bij voorkeur zwart, bij karweitjes in huis of het invullen van je belastingformulier: "Daar heb ik een mannetje voor." Volwassen mannen noemen we eigenlijk nooit zo: Manneke Pis in Brussel is eigenlijk nog maar een jongetje.

Een woord dat wel bij, en door, mannen gebruikt wordt, is vriendje. Daarmee is iets geks aan de hand. Als je tienerdochter een relatie heeft, heet de jongen in kwestie vriendje. Helemaal serieus en bestendig is het dan nog niet. Voor je het weet heeft ze weer een nieuwe vriend. LinguaLog denkt dat het meer zegt over het meisje dan over de jongen. Bij vrouwen worden nu eenmaal veel meer verkleinwoorden gebruikt dan bij mannen: truitje, tasje. Alsof je je wilt verontschuldigen voor de aanschaf. Zodra de relatie blijvend is, wordt het vriendje gepromoveerd tot vriend.

Toch zijn er ook volwassen mannen die vriendjes hebben. Als meisje zou je best zo'n vriendje willen hebben, want die golfen of spelen hockey. Nooit voetbal of kickboksen. En ze hebben een zeilboot: "Een vriendje van me heeft zijn boot in Saint-Tropez liggen." En als hij het over bootje heeft, reken maar dat dat ding dan minimaal een half miljoen gekost heeft! Voetbalmannen hebben uitsluitend vrienden of maten. En op zijn beurt is een maat weer iets anders dan een maatje.

Zo zou deze column nog heel lang kunnen doorgaan, maar voor deze week is het mooi geweest.

LinguaLog moet weg, naar de verjaardag van een vriendin - nee, geen vriendinnetje!