zondag 18 maart 2012

Lelijke woorden

Met enige regelmaat wordt er een verkiezing gehouden van mooie en lelijke woorden. Bij de mooie woorden scoren steevast woorden als liefde, vakantie en geluk hoog. En een paar jaar geleden werd houdoe gekozen tot mooiste Brabantse woord. Lelijke woorden zijn vaak politiek gekleurd. Het door Geert Wilders geïntroduceerde kopvoddentax scoort hoog als je tegen de PVV bent, maar de aanhangers van deze partij zullen het misschien wel het mooiste woord van het jaar vinden.
Het is dus een uiterst subjectieve kwestie, maar toch wil LinguaLog deze week haar 'favoriete' lelijke woord met u delen. Zij is immers baas in eigen blog, nietwaar?
Dat woord is bemensing.
Vroeger hadden we het woord bemanning. Zolang het gebruikt werd als aantal mensen werkzaam op een schip, was er niet zo veel aan de hand. Op een schip werkten, behalve het loze meisje, alleen mannen. Maar vrouwen werkzaam in bijvoorbeeld kinderdagverblijven vonden de term bemanning van een groep peuters discriminerend. Zo werden, al meer dan 30 jaar geleden trouwens, in ambtelijke stukken politiek correcte woorden als bemensing, menskracht en mensuur bedacht.
LinguaLog vindt dit maar niks. In de eerste plaats omdat emancipatie in je hoofd zit en niet van zo'n woordje afhangt. Maar taalhistorisch klopt het ook niet. Het woord man betekende oorspronkelijk helemaal niet een persoon van het mannelijk geslacht, maar eenvoudigweg mens. We zien het in uitdrukkingen als op de man af, man overboord, ze waren met tien man. Merk op dat in dit laatste voorbeeld man als meervoud gebruikt wordt. Er is geen restauranthouder die denkt dat je, als je een tafel voor vier man reserveert, met vier mannen komt.
LinguaLog vindt bemensing daarom zo lelijk, omdat de gebruiker ervan gebrek aan taalhistorische kennis laat blijken. En zolang LinguaLog weet dat een woord helemaal niet discriminerend bedoeld is, gebruikt zij het gewoon. Ze heeft tenslotte niets te verbergen, nietwaar?
Integendeel, zij vindt juist dat anderen iets te verbergen hebben. Zij denkt dat de woorden bemensing en menskracht gebruikt worden als doekje voor het bloeden: door dit soort woorden te gebruiken geven we jullie het gevoel dat jullie volwaardig meedoen, maar in werkelijkheid worden jullie nog steeds gediscrimineerd. Want we weten allemaal hoe de bemanning van de raden van bestuur van veel beursgenoteerde bedrijven eruit ziet… Die zijn gewoon met, zeg, acht man, waarbij man synoniem is met mannen!
Maar soms kunnen mannen het ook niet alleen af. Misschien is dit paard wel een merrie…

3 opmerkingen:

  1. bemensing, vreselijk, dat klinkt als een modern en trendy woord dat bedacht is door managers of zo.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Ik denk dat het meer uit de softe sector komt. Managers van grote bedrijven niet, want bij hen kwam het tot voor kort niet eens op dat er ook vrouwen zijn die anders willen werken dan als werkster...

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Valt in categorie 'Negerzoenen'

    BeantwoordenVerwijderen